هر ساله میلیون‌ها نفر از طریق مرزهای خروجی ایران به عراق سفر می‌کنند تا در مراسم اربعین حسینی شرکت کنند؛ سفری که با تلاش شبانه‌روزی کارکنان پایانه‌های مرزی همراه است.
در اربعین ۱۴۰۲، بیش از چهار میلیون زائر از مرزهای خروجی ایران به عراق رفتند. با توجه به افزایش تعداد زائران در سال جاری، عملیات عبور و مرور این مسافران بسیار گسترده‌تر خواهد بود.
برای سفرهای اربعین ۱۴۰۳، شش مرز مهران، شلمچه، چذابه، خسروی، تمرچین و باشماق از تاریخ ۱۶ مردادماه پذیرای زائران خواهند بود. این گذرگاه‌ها در پنج استان آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان قرار دارند. آشنایی با این پایانه‌های مرزی می‌تواند به بهبود شرایط و کاهش زمان انتظار زائران کمک کند.

پایانه مرزی مهران، که شلوغ‌ترین مرز ترددی برای زائران اربعین به شمار می‌آید، در استان ایلام، شهرستان مهران قرار گرفته است. فاصله این مرز تا ایلام ۸۷ کیلومتر، تا تهران ۷۶۶ کیلومتر، تا کربلا ۲۷۹ کیلومتر و تا نجف ۳۰۳ کیلومتر است.
تردد از مرز مهران در ایام اربعین به صورت شبانه‌روزی انجام می‌شود. زائران پس از عبور از مرز مهران، باید از شهرهای بدره، کوت، نعمانیه، شوملی و دیوانیه عبور کنند تا به نجف برسند.
پایانه مسافری برکت در مرز مهران، که در زمینی به مساحت ۴۴ هکتار واقع شده، ظرفیت جابه‌جایی روزانه بیش از ۲ هزار دستگاه اتوبوس را دارد و آمادگی کامل برای استقبال و حمل‌ونقل زائران اربعین ۱۴۰۳ را داراست.
پیش‌بینی می‌شود که حدود ۶۰ درصد زائران از مرز مهران عبور کنند. به همین دلیل، تمهیدات ویژه‌ای در مهران و پارکینگ‌های اربعین (یک و ۲) و پایانه برکت در نظر گرفته شده است. ظرفیت پارک بیش از ۲۸۰ هزار خودرو در مهران فراهم شده و بیش از ۵۲ هزار متر مربع سایه‌بان برای راحتی زوار احداث شده است. همچنین، بیش از ۱۵ میلیون بطری آب معدنی و بسته‌بندی در سردخانه‌های مهران ذخیره شده و ۱۲۰ هزار قالب یخ نیز برای زائران مهیا شده است.
در مرز مهران، سیستم‌های خنک‌کننده از جمله مه‌پاش‌ها و جت فن‌ها آماده شده‌اند. همچنین، بیش از ۹۰ گیت ورودی و خروجی برای زوار در نظر گرفته شده و در صورت افزایش تراکم زائران، این تعداد به ۱۲۰ گیت افزایش خواهد یافت.

مرز خسروی در استان کرمانشاه، شهرستان قصرشیرین واقع شده است. فاصله این مرز تا کرمانشاه ۱۹۶ کیلومتر، تا تهران ۷۰۰ کیلومتر، تا کربلا ۳۱۵ کیلومتر و تا نجف ۳۸۰ کیلومتر است.
در اربعین ۱۴۰۲، تردد از مرز خسروی به صورت شبانه‌روزی انجام می‌شد. پس از عبور از این مرز، زائران باید از شهرهای خانقین، مقدادیه، بعقوبه، بغداد، کاظمین و کربلا عبور کنند تا به نجف برسند.
برای اربعین ۱۴۰۳، تعداد گیت‌های عبوری مرز خسروی افزایش یافته و اکنون ۹۲ گیت در این مرز فعال هستند که می‌توانند هر دقیقه حدود ۱۰۰ نفر را عبور دهند. این مرز با امکانات و زیرساخت‌های مناسب، یکی از مجهزترین مرزهای کشور محسوب می‌شود. در حال حاضر، ظرفیت پارک ۱۵۰ هزار خودرو در قالب ۳۵ پارکینگ در مرز خسروی فراهم شده است.
همچنین، موکب‌ها و مراکز اسکان بسیاری در این مرز برپا شده‌اند. یک موکب بزرگ سپاه نیز ظرفیت اسکان ۴۵۰۰ زائر را داراست. به دلیل گرمای هوا، مرز خسروی با دمای نسبتاً خنک‌تر خود، از مزیتی نسبی برخوردار است. در مسیر این مرز، زائران هوای خنک کوهستانی را تجربه می‌کنند و در خود مرز نیز دمای هوا نسبت به مرزهای مهران و شلمچه پایین‌تر است. افزون بر این، ۱۲ هزار متر مربع سایه‌بان در این مرز احداث شده است.
در مرز خسروی، هفت بیمارستان و درمانگاه نیز مستقر شده‌اند و اتاق‌های سرد برای درمان بیماران گرمازده فراهم شده است. این مرز آماده پذیرایی و تردد روزانه ۱۰۰ هزار زائر در روزهای نزدیک به اربعین است.

مرز شلمچه در استان خوزستان، شهرستان خرمشهر واقع شده است. فاصله این مرز از خرمشهر ۱۷ کیلومتر، از تهران ۹۲۰ کیلومتر، از کربلا ۵۴۹ کیلومتر و از نجف ۴۶۰ کیلومتر است. در اربعین ۱۴۰۲، تردد از مرز شلمچه به صورت شبانه‌روزی انجام می‌شد. زائران پس از عبور از این مرز، باید از مناطق شلمچه و تنومه در عراق گذر کنند، سپس وارد شهر بصره شوند و با گذر از شهر سماوه به نجف برسند.

در سال ۱۴۰۲، مساحت توقفگاه خودرو در مرز شلمچه به ۱۷ هکتار افزایش یافت و ورودی‌های جدیدی برای آن در نظر گرفته شد تا زائران مجبور به پارک خودروهای خود در حاشیه مسیر منتهی به مرز نباشند. همچنین، امسال عبور خودروها و سه‌چرخه‌ها در مسیر موکب‌ها ممنوع شده است. به منظور راحتی زائران، اتوبوس‌هایی از میدان مقاومت خرمشهر تا پایانه مرزی شلمچه فراهم شده است.

مرز چذابه در استان خوزستان، شهرستان دشت آزادگان و شهر بستان قرار دارد. فاصله این مرز از اهواز ۱۲۰ کیلومتر، از تهران ۹۰۹ کیلومتر، از کربلا ۴۶۰ کیلومتر و از نجف ۳۹۰ کیلومتر است. زائران پس از عبور از مرز چذابه، باید از شهرهای العماره، فجر، دیوانیه، شافعیه و شامیه عبور کنند تا به نجف برسند.

مرز باشماق

مرز تمرچین